LAPORAN
B.SUNDA
DONGENG
MITOS/
MITE
Disusun
ku
:
- Annisa Siti Zulfah
- Azizah Sahir
- Bagus Prasetya Ramadhan
- Evi Nurhaeni
- Finla Evita Sari
- Selvi Puspita Handayani
- Syifa Huwaida
Kelas
:
XI IPA 2
SMAN
1 KLAPANUNGGAL
Jl.
Raya Terusan Bojong Klapanunggal Kec. Klapanunggal Kab. Bogor 16820
NSS.301020232173.
NPSN.20276388. Email:smanklapanunggal@gmail.com
2016
- Latar Belakang
Mité
nu asalna ti luar nagari umumna geus robah jeung ngolah salajengna,
jadi teu aneh alatan prosés adaptasi ka ngarobah kali. Nurutkeun
Moens-Zoeb, Jawa teu saukur nyokot mitos ti
India, tapi ogé geus diadopsi minangka dewa dewa Hindu Jawa.
- Pengertian
Dongéng mité nyaéta dongéng anu nyaritakeun lalampahan hiji jalma anu dianggap karamat ku masarakat. Umumna dongéng mite téh raket patalina jeung kepercayaan masarakat kana alam gaib. Carita dina mite umumna ngalalakonkeun kajadian alam dunya, manusa, jeung ayana nu maot. Aya ogé mite anu nyaritakeun ciri khas sasatoan, wangun topografi, jeung tanda-tanda alam. saperti sangu jeung jagong.
- Ciri Khas
Palaku
utama dina dongeng
mité
biasana dewa, manusa, jeung pahlawan dina
carita
supranatural.
Salaku
hal anu
suci, mitos umum dijieun ku pangawasa atawa imam / pendeta pisan
deukeut ka agama atawa rohani. Dina masarakat mité
anu
disebarkeun,
biasana dianggap salaku mité
minangka carita nu bener kajadian dina jaman baheula.
- Tujuan
Pada
dasarna,
dongeng
mité
nu
urang baheula kungsi tujuan alus pikeun kalangsungan
hidup ka turunanna.
Aya
jelema anu percaya mité
ieu, aya ogé jalma nu teu percaya. Lamun
mité
ieu dibuktikeun bener, mangka jelema anu percaya ngarasa untung. Tapi
lamun mitos teu bebeneran, mangka umum bisa disiksa.
Dongeng mité
dipercaya jadi ajaran karuhun urang ngeunaan naon teu ngalakukeun
dina raraga teu pencét wewengkon.
- Jenis – Jenis
- Mité penciptaan : ngandung peristiwa terciptana sesuatu, misalna tentang cikal-bakal seorang raja, yaitu makhluk anu diturunkeun ku dewa dari kayangan atawa makhluk anu lahir dari perkawinan manusia jeung bidadari.
- Mité asal-usul : ngandung peristiwa anu terciptana proses terbentukna sesuatu, misalna, tentang terbentukna sabuah pulau, terbentukna tempat pemukiman anu didirikeun ku nenek moyang anu engkena menjadi kesejarahan jeung kanyamanan keur penduduk seperti "Riwayat Jambi".
- Fungsi
Fungsi
mité
dina
kahirupan sosial jeung budaya masarakat nyaéta
:
- Pikeun ngamekarkeun simbol anu bermakna jeung ngajelaskeun fenomena lingkungan maranéhanana nyanghareupan.
- Salaku cecekelan pikeun ngarojong masarakat ka piara solidaritas sosial antara anggota kituna bisa saling ngabedakeun antara hiji komunitas jeung nu sejen.
- Salaku alat paling éféktif atikan, utamana pikeun nguatkeun jeung nanamkeun nilai budaya, norma sosial jeung kapercayaan tangtu.
- Unsur – Unsur
- Unsur Intrinsik :
- Tema
→ masalah
inti anu mangrupa dasar pikeun cerita.Tema mitos carita nu dewa jeung
misteri
tempat
- Latar→ informasi kasang tukang dina carita anu ngécéskeun mana carita lumangsung. Salaku conto netepkeun lokasi carita dina karajaan, di kampung, di leuweung, di basisir, di sawarga.
- Latar waktu→ netepkeun hiji waktu lamun kajadian dina dongeng, contona isuk-isuk, dina jaman baheula, peuting, pikeun taun, di Panonpoé Tilelep.
- Latar Suasana→ netepkeun suasana dina dongeng. Contona, latar nyaéta atmosfir urang hirup di karapihan jeung kamakmuran, urang hirup di sieun alatan kejem, raja leuweung jadi rame sanggeus Purbasari tinggal aya.
- Tokoh
→ jalma
atawa
pihak anu ngalalakon dina hiji carita.
Gambar
dina
mite
bisa sato, tutuwuhan, manusa, dewa.
- Galur
→ jalan
carita atawa runtuyan carita, kajadian anu sambung-sinambung pikeun
ngawangun jadi hiji lanjeureun carita. Galur dihartikeun runtuyan
jeung patalina kajadian anu dicaritakeun ku pangarang ti mimti nepi
ka pungkasan jalan carita.
Sacara
umum, aliran ieu dibagi kana tilu rupa :
- Galur maju
- Galur mundur
- Galur campuran
- Sudut pandang
→ kumaha
pangarang nunda dirina dina carita, atawa dina basa sejen ti titik di
mana kuring nempo carita. Sudut pandang ieu penting pikeun kualitas
carita. Sudut pandang ieu umumna dibagi dua :
- Sudut pandang Kahiji-jalma
→ ngarang
tindakan minangka jalmi kahiji anu bisa jadi karakter utama jeung
tokoh tambahan dina carita.
- Sudut pandang pihak-jalma
→ pangarang
téh leuwih ti carita jeung teu kalibet langsung dina carita.
Pangarang ngagambarkeun karakter dina carita ku mentioning ngaran
karakter atawa hiji jalma katilu ngomong yén "manéhna,
maranéhanana anu".
- Amanat atawa talatah moral
→ nilai
anu dikandung dina carita jeung nyebutkeun yen maca meunang palajaran
ti carita.
- Majas (Gaya Basa)
→ gaya
basa diaolog di dipake dina dongeng ieu.
- Unsur Ekstrinsik :
→ unsur
ekstrinsik aya faktor luar anu mangaruhan kreasi artikel atawa karya
sastra. Hal ieu bisa ceuk unsur ekstrinsik subjektif milik ka panulis
anu bisa agama, budaya, sosial, motivational, encouraging hiji karya
sastra dijieun.
Unsur
ekstrinsik dina carita
biasana di antarana
:
- Budaya jeung nilai nu dianut
- Tingkat atikan.
- Kaayaan sosial di masarakat.
- Ageman sarta kapercayaan.
- Pulitik, ékonomi, hokum.
- Contoh – Contoh Dongeng Mitos/Mité
- Leuwi Onom (Ma Onom)
- Nyi Roro Kidul
- Pohon Pangabul Permohonan
- Dongeng Dewi Sri
- Dongeng Munjung
- Dongeng Maung Kajajadén
- Dongéng Ngipri.
- Carita Mado-Mado atau Marga di Nias (Sumatra Utara)
- Cerita barong di Bali
- Carita pamindahan Gunung Suci Mahameru (di India ku para dewa ke Gunung Semeru anu dianggap suci ku orang Jawa dan Bali)
Nyi
Roro Kidul
Kacaturkeun
jaman baheula aya hiji awéwé, anu kacida geulisna tur kasaktiannana
gé taya nu nandingan. Ngan hanjakalna, éta awéwé téh
sarakah, ngabogaan 99 salaki, tapi kebéannana maraot dina peutingan
panganténan. Cenah mah , dipaéhan ku sabangsa oray nu kaluar
tina larangan Nyi Putri.
Kasaktian jeung kageulisan Nyi Putrinepi ka hiji lalaki nu apaleun kana rusiah Putri. Tuluy baé ngalamar jadi salaki Nyi Putri nu saratusna. Pikeun ngéléhkeun Nyi Putri, salakina puasa tur tapa geni. Dina hiji peuting, salakina kawénéhan nangkeup oray nu kaluar tina larangan pamajikannana. Tapi Nyi Putri kaburu hudang bari ngamuk, nepi ka garelut. Tarung salaki jeunf pamajikan téh regot kacida. Nu antukna keris Nagasastra, nu ngawujud oray téh bisa karebut ku salakina. Ceuk sakaol, keris Nagasastra téh mibanda sifat jahat. Sing saha baé nu ngabogaan éta keris, éta jalma ngagem élmu sasar, nu teu luyu jeung papagon agama.
Sanggeus éta keris di ckel ku salakina, Nyi Putri lumpat sataker kebek. Ku salakina diudag nepi ka sisi basisir Laut Kidul. Tapi teu beunang sabab Nyi Putri kaburu ngajeburkeun manéh ka laut. Sanajan Nyi Putri geus éléh, tapi manéhna embung sadar tur teu narima éléh, kalah kabur ka tengah laut miboga niat hayang naklukeun sarta ngawasa alam dunya. Sabada tilem ka jero laut Nyi Putri katelah Nyi Roo Kidul.
Nepi ka kiwari, upamana aya jalma nu sombong tur adigung-adiguna sarta goréng adatna tur kalindih, ceuk sakaol mah Nyi Roro Kidul sok wera, sabab ngarasa kasaing tur kalindih. Cek sakaol ogé, cunah upama pareng rék ngalanto ka Laut Kidul teu menang maké baju rupana beureum , sabab ceunah sok aya ombak anu kacida gedéna. Lian ti éta, nu datang ka Laut Kidul ulah mawa péso nu tungtung gagangna aya tandukan, boh nu leutik boh nu gedé, sabab ku cara kitu gé, Nyi Putri ngarasa kalindih tur ngarasa aya saingana. Sabab ngarasa dirina nu pangheulana boga éta péso sarta nganggap dirina Ratu Alam Dunya nu pang punjulna sa jagat raya.
Kasaktian jeung kageulisan Nyi Putrinepi ka hiji lalaki nu apaleun kana rusiah Putri. Tuluy baé ngalamar jadi salaki Nyi Putri nu saratusna. Pikeun ngéléhkeun Nyi Putri, salakina puasa tur tapa geni. Dina hiji peuting, salakina kawénéhan nangkeup oray nu kaluar tina larangan pamajikannana. Tapi Nyi Putri kaburu hudang bari ngamuk, nepi ka garelut. Tarung salaki jeunf pamajikan téh regot kacida. Nu antukna keris Nagasastra, nu ngawujud oray téh bisa karebut ku salakina. Ceuk sakaol, keris Nagasastra téh mibanda sifat jahat. Sing saha baé nu ngabogaan éta keris, éta jalma ngagem élmu sasar, nu teu luyu jeung papagon agama.
Sanggeus éta keris di ckel ku salakina, Nyi Putri lumpat sataker kebek. Ku salakina diudag nepi ka sisi basisir Laut Kidul. Tapi teu beunang sabab Nyi Putri kaburu ngajeburkeun manéh ka laut. Sanajan Nyi Putri geus éléh, tapi manéhna embung sadar tur teu narima éléh, kalah kabur ka tengah laut miboga niat hayang naklukeun sarta ngawasa alam dunya. Sabada tilem ka jero laut Nyi Putri katelah Nyi Roo Kidul.
Nepi ka kiwari, upamana aya jalma nu sombong tur adigung-adiguna sarta goréng adatna tur kalindih, ceuk sakaol mah Nyi Roro Kidul sok wera, sabab ngarasa kasaing tur kalindih. Cek sakaol ogé, cunah upama pareng rék ngalanto ka Laut Kidul teu menang maké baju rupana beureum , sabab ceunah sok aya ombak anu kacida gedéna. Lian ti éta, nu datang ka Laut Kidul ulah mawa péso nu tungtung gagangna aya tandukan, boh nu leutik boh nu gedé, sabab ku cara kitu gé, Nyi Putri ngarasa kalindih tur ngarasa aya saingana. Sabab ngarasa dirina nu pangheulana boga éta péso sarta nganggap dirina Ratu Alam Dunya nu pang punjulna sa jagat raya.
Ratu
Inten
Seueur
nu nganggap yén carios Ratu Inten Déwata téh mung saukur dongéngan
legénda wungkul, margi taya buktos nu pasti atanapi data émpiris nu
leres-leres tiasa dipercanten. Sanaos kitu, carios Ratu Inten Déwata
masih tetep ngarupikeun dongéng karuhun nu masih dipercanten ayana,
utamina ku masarakat Tarogong, Garut, salaku carita sasakala karuhun
karajaan Timbanganten.
Taun 50-an pribados kantos ngahaja ngadongkapan ka sababaraha situs nu dianggap patilasan karajaan Timbanganten. Di antawisna lokasi Korobokan, Cipanas, sareng Gunung Putri. Hanjakalna, maksad ngajugjug ka puncak gunung Guntur mah teu laksana, jalaran kaayaan kaamanan waktos harita pikarisieun, ku mahabuna gorombolan.
Waktos ngajugjug ka lokasi Korobokan teu tebih ti kacamatan Tarogong kiwari, taun 50-an mah masih kénéh aya seueur gundukan batu. Katingal pabalatakna gundukan babatuan, sapertos patilasan bangunan lami. Sabudeureunnana seueur kakaian sarupaning tatangkalan arageung, pacampur jeung eurih. Oge aya sababaraha kuburan lami nu teu kapiara, pating solengkrah. Éta lokasi téh aya dina pasir luhur bukit alit. Leumpang ka punclutna téh asa capé da nanjak.
Cenah di éta lokasi téh aya dugaan patilasan karajaan Timbanganten. Nanging upami urang kadinya waktos ayeuna tahun 2008 mah, eta situs teh tos moal katingal deui. Nu aya mah seueur bangunan enggal diantawisna bangunan sakola sareng bumi-bumi mani pasedek-sedek. Teu kapendak deui gundukan-gundukan batu nu kapungkur kungsi diduga patilasan karajaan Timbanganten.
Di puncak Gunung Putri, mun urang nyawang ka palih wetan sareng kidul, plung plong pikawaaseun. Palih wetan, dihandap teu tebih, katingal atra pamandian Cipanas, rada tebihan wetaneunana muncunguk kacamatan Tarogong. Palih kidul rada tebih, nanging eces katingal bumi-bumi, bangunan, sareng masjid Agung Garut. Pantes, sareng kasawang ieu tempat teh taya sanes dalah situs patilasan kanjeng Ratu Inten Dewata nu kantos ngababakan di ieu tempat.
Karajaan Timbanganten teh sakawitna puseur dayeuhna teh di Korobokan, lajeng ngalih ka Tarogong saparantosna gunung Guntur bitu. Karajaan Timbanganten kalebet nagara madeg mandiri, hartina teu kaereh/kajajah ku nagara deungeun. Tanahna subur makmur gemah ripah lohjinawi, murah sandang murah pangan, rea ketan rea keton. Sepi paling towong rampog teh lain ukur ngan babasan. Rajana katelah Rangga Lawe, hiji raja nu adil palamarta, gede wibawa tur dipikacinta ku rahayatna.
Saleresna nu kedah nyekel kadali pamarentahan teh sanes Rangga Lawe, nanging rakana nu kasebat Ratna Inten Dewata. Hiji istri geulis camperenik, salirana jangkung alit, kulitna koneng. Rambutna hideung meles galing muntang bawana ngajadi. Tapi anjeunna teu hoyongeun nyepeng karajaan, kalah dipasrahkeun ka raina Rangga Lawe, hiji jajaka nu dedeg sampe rupa hade rancingeus, pertentang tur parigel.
Ceuk sakaol, sateucanna Rangga Lawe jeneng raja, nu nyepeng karajaan Timbanganten teh ramana suargi nu jenengan Rangga Raksa Nagara. Ti parameswari Dewi Gandani anjeunna kagungan dua putra. Nu cikal jenengannana Ratna Inten Dewata, ari raina mah Rangga Lawe.
Sawaktos raja sepuh bade ngantunkeun alias tilar dunya, kantos mantenna masihan bewara dina hiji riungan rehna mantenna bade masrahkeun karajaan Timbanganten ka putrana nu cikal nyeta Ratna Inten Dewata, margi kitu aturan buhun karuhunna. Nanging kalayan lantip, Ratna Inten Dewata ngawaler:
“Abdi parantos kedal ucap, seja ngalaksanakeun kereteg hate, upami diparengkeun abdi panjang umur, Ama sareng Ibu parantos teu aya, abdi hoyong nyirnakeun pikir, ngahenang-ngahening nyorangan ngababakan. Cindekna teu hoyong kadali pamarentahan. Kukituna, sanes nampik pangasih Ama, bawiraos sae pasihkeun bae ieu karajaan teh ka pun adi Rangga Lawe. Kalintang pantesna upami pun adi jadi raja, hiji jajaka pertentang, gede wawanen, perceka dina sagala rupa hal. Tah, ku kituna ka rayi Lawe, prak geura tampa amanat jeung kaasih ti Ama jeung ti lanceuk. Geura cekel ieu karajaan Timbanganten”.
Heuleut sababaraha waktos, lajeng Ratna Inten Dewata angkat ka gunung Kutu nu kiwari disebat gunung Guntur, disarengan ku Ki Rambut Putih, nu bumela ngaping ngajaring sang putri. Mangtaun-taun marantenna ngababakan di hiji tempat nu katelah Babakan Putri. Tempat nu kalintang pikabetaheun. Hawana seger. Komo mun pareng kekembangan nyambuang sarareungit. Manuk-manuk recet disarada. Ngerelekna sora pancuran nu ngocor kana empang matak betah tumaninah.
Hiji mangsa karajaan Timbanganten mayunan cocobi nu kalintang ageungna. Nyeta halodo panjang, dugi ka masyarakat karajaan Timbanganten tigerat kakirangan cai. Aya usulan ti para gegeden karajaan supados ngadamel bendungan cai, sumber caina nyandak atanapi ngabedol babakan Putri nu waktos harita ngarupikeun padepokan Ratna Inten Dewata.
Taun 50-an pribados kantos ngahaja ngadongkapan ka sababaraha situs nu dianggap patilasan karajaan Timbanganten. Di antawisna lokasi Korobokan, Cipanas, sareng Gunung Putri. Hanjakalna, maksad ngajugjug ka puncak gunung Guntur mah teu laksana, jalaran kaayaan kaamanan waktos harita pikarisieun, ku mahabuna gorombolan.
Waktos ngajugjug ka lokasi Korobokan teu tebih ti kacamatan Tarogong kiwari, taun 50-an mah masih kénéh aya seueur gundukan batu. Katingal pabalatakna gundukan babatuan, sapertos patilasan bangunan lami. Sabudeureunnana seueur kakaian sarupaning tatangkalan arageung, pacampur jeung eurih. Oge aya sababaraha kuburan lami nu teu kapiara, pating solengkrah. Éta lokasi téh aya dina pasir luhur bukit alit. Leumpang ka punclutna téh asa capé da nanjak.
Cenah di éta lokasi téh aya dugaan patilasan karajaan Timbanganten. Nanging upami urang kadinya waktos ayeuna tahun 2008 mah, eta situs teh tos moal katingal deui. Nu aya mah seueur bangunan enggal diantawisna bangunan sakola sareng bumi-bumi mani pasedek-sedek. Teu kapendak deui gundukan-gundukan batu nu kapungkur kungsi diduga patilasan karajaan Timbanganten.
Di puncak Gunung Putri, mun urang nyawang ka palih wetan sareng kidul, plung plong pikawaaseun. Palih wetan, dihandap teu tebih, katingal atra pamandian Cipanas, rada tebihan wetaneunana muncunguk kacamatan Tarogong. Palih kidul rada tebih, nanging eces katingal bumi-bumi, bangunan, sareng masjid Agung Garut. Pantes, sareng kasawang ieu tempat teh taya sanes dalah situs patilasan kanjeng Ratu Inten Dewata nu kantos ngababakan di ieu tempat.
Karajaan Timbanganten teh sakawitna puseur dayeuhna teh di Korobokan, lajeng ngalih ka Tarogong saparantosna gunung Guntur bitu. Karajaan Timbanganten kalebet nagara madeg mandiri, hartina teu kaereh/kajajah ku nagara deungeun. Tanahna subur makmur gemah ripah lohjinawi, murah sandang murah pangan, rea ketan rea keton. Sepi paling towong rampog teh lain ukur ngan babasan. Rajana katelah Rangga Lawe, hiji raja nu adil palamarta, gede wibawa tur dipikacinta ku rahayatna.
Saleresna nu kedah nyekel kadali pamarentahan teh sanes Rangga Lawe, nanging rakana nu kasebat Ratna Inten Dewata. Hiji istri geulis camperenik, salirana jangkung alit, kulitna koneng. Rambutna hideung meles galing muntang bawana ngajadi. Tapi anjeunna teu hoyongeun nyepeng karajaan, kalah dipasrahkeun ka raina Rangga Lawe, hiji jajaka nu dedeg sampe rupa hade rancingeus, pertentang tur parigel.
Ceuk sakaol, sateucanna Rangga Lawe jeneng raja, nu nyepeng karajaan Timbanganten teh ramana suargi nu jenengan Rangga Raksa Nagara. Ti parameswari Dewi Gandani anjeunna kagungan dua putra. Nu cikal jenengannana Ratna Inten Dewata, ari raina mah Rangga Lawe.
Sawaktos raja sepuh bade ngantunkeun alias tilar dunya, kantos mantenna masihan bewara dina hiji riungan rehna mantenna bade masrahkeun karajaan Timbanganten ka putrana nu cikal nyeta Ratna Inten Dewata, margi kitu aturan buhun karuhunna. Nanging kalayan lantip, Ratna Inten Dewata ngawaler:
“Abdi parantos kedal ucap, seja ngalaksanakeun kereteg hate, upami diparengkeun abdi panjang umur, Ama sareng Ibu parantos teu aya, abdi hoyong nyirnakeun pikir, ngahenang-ngahening nyorangan ngababakan. Cindekna teu hoyong kadali pamarentahan. Kukituna, sanes nampik pangasih Ama, bawiraos sae pasihkeun bae ieu karajaan teh ka pun adi Rangga Lawe. Kalintang pantesna upami pun adi jadi raja, hiji jajaka pertentang, gede wawanen, perceka dina sagala rupa hal. Tah, ku kituna ka rayi Lawe, prak geura tampa amanat jeung kaasih ti Ama jeung ti lanceuk. Geura cekel ieu karajaan Timbanganten”.
Heuleut sababaraha waktos, lajeng Ratna Inten Dewata angkat ka gunung Kutu nu kiwari disebat gunung Guntur, disarengan ku Ki Rambut Putih, nu bumela ngaping ngajaring sang putri. Mangtaun-taun marantenna ngababakan di hiji tempat nu katelah Babakan Putri. Tempat nu kalintang pikabetaheun. Hawana seger. Komo mun pareng kekembangan nyambuang sarareungit. Manuk-manuk recet disarada. Ngerelekna sora pancuran nu ngocor kana empang matak betah tumaninah.
Hiji mangsa karajaan Timbanganten mayunan cocobi nu kalintang ageungna. Nyeta halodo panjang, dugi ka masyarakat karajaan Timbanganten tigerat kakirangan cai. Aya usulan ti para gegeden karajaan supados ngadamel bendungan cai, sumber caina nyandak atanapi ngabedol babakan Putri nu waktos harita ngarupikeun padepokan Ratna Inten Dewata.
Kalayan
teu ngemutkeun kumaha mamanahan sareng pamadegan ingkang raka, Rangga
Lawe nyaluyuan pikeun ngabongkar babakan Putri, nu caina engke baris
dikocorkeun ka bendungan Karajaan
Timbanganten. Tempat anu dipikabetah ku Ratna Inten Dewata teh lajeng
dibukbak, teras didamel tambak, teu tata pasini heula kanu
kagunganana.
Ratna
Inten Dewata kalintang benduna. Dadak dumadak langit angkeub nutup
buana Timbanganten jeung sabuderna. Kawitna mah rahayat Timbanganten
suka bungah. Angot Rangga Lawe mah, dikintenna hujan bakal turun,
katurug turug tambak cai tos bade rengse.
Tapi kasuka jeung kabungah harita keneh sirna, sabab ngadak-ngadak taneuh oyag. Gunung Guntur bangun nu ngaguruh. Lini gede mimiti karasa. Taneuh inggeung. Gelap pating burinyay. Bumi genjlong asa digunjang ganjing. Gunung Guntur ngabudalkeun batu pating saliwer. Langit asa tungkeb. Pating jelegurna sora gelap dina ponclot gunung Guntur beuki motah. Tatangkalan pating dorokdok raruntuh, pareunggas katebak angin tarik naker.
Geus kitu mah kakara rahayat Timbanganten ngarasa gimir. Bur-ber ka ditu kadieu. Pating jarerit, pating koceak. Rangga Lawe kakara sadar, yen eta kajadian kitu teh mangrupa bebendon ti dewa, dumeh geus wangkelang bedegong ka nu jadi lanceuk. Cul anak pamajikan, Rangga Lawe seja milarian Ratna Inten Dewata, rek mundut dihapunten. Mantenna moal sugema, upama teu amprok heula jeung nu jadi lanceuk.
Kersaning Hyang Widi, Rangga Lawe tepang jeung Ratna Inten Dewata. Kudupruk bae anjeunna nyuuh kana dampal sampean Ratna Inten Dewata, sabari nyarios dumareuda ”Duh, Mbok, hapunten jisim kuring rumaos lepat. Ieu teh bebendon Hyang Widi ka jisim kuring, nu bedang wangkelang ka salira Mbok”.
Satutasna Ratna Inten Dewata ngahampura kana kalepatan Rangga Lawe, ngadak-ngadak lini teh eureun. Gunung Guntur teu ngutahkeun deui leutak panas. Batu gede, batu leutik geus taya nu pating belewer deui. Langit ngadak-ngadak lenglang, angin leler. Ciri Dewata nyakseni kana kabersihan hate Ratna Inten Dewata.
Ceuk sakaol, Ratna Inten Dewata sareng Ki Rambut Putih lajeng arangkat ka palih wetan nu dituju nyeta gunung Talagabodas ayeuna, duanana maksad neraskeun ngasakeun tatapana. Sarta didinya pisan marantenna tarilem.
Ari Rangga Lawe mah, angkat ka hiji tempat nu seueur kokocoran cai. Rangga Lawe nya ngababakan deui. Lila-lila eta babakan teh beuki rame batan Korobokan kapungkur. Nepi ka kiwari babakan enggal teh katelah Tarogong. Korobokan nu kapungkur kantos janten pusat dayeuh Timbanganten, janten leuweung da teu dipirosea deui.Tapi ari ngaranna mah masih keneh tug nepi ka ayeuna.
Mitutur catur kapungkur, Rangga Lawe nu dijenengkeun raja deui ku rahayat Tarogong, sabada bumen-bumen di dinya, tilem teu ngantunkeun tapak. Cipanas ayeuna jadi pamungpungan ti mana mendi, mangrupa wewengkon pariwisata. Boh keur sukan-sukan, atawa ngadon tatamba pangpangna caina matih pikeun nu katarajang kasakit kulit. Nya kitu deui Tarogong ayeuna leuwih rame batan kampung Korobokan. Padahal samemehna mah Korobokan teh puseur dayeuh karajaan Timbanganten. Tapi ayeuna mah ukur ngaran kampung. Tarogong mah beuki lila beuki rame. Garut katelah jadi Kota Inten.
Tapi kasuka jeung kabungah harita keneh sirna, sabab ngadak-ngadak taneuh oyag. Gunung Guntur bangun nu ngaguruh. Lini gede mimiti karasa. Taneuh inggeung. Gelap pating burinyay. Bumi genjlong asa digunjang ganjing. Gunung Guntur ngabudalkeun batu pating saliwer. Langit asa tungkeb. Pating jelegurna sora gelap dina ponclot gunung Guntur beuki motah. Tatangkalan pating dorokdok raruntuh, pareunggas katebak angin tarik naker.
Geus kitu mah kakara rahayat Timbanganten ngarasa gimir. Bur-ber ka ditu kadieu. Pating jarerit, pating koceak. Rangga Lawe kakara sadar, yen eta kajadian kitu teh mangrupa bebendon ti dewa, dumeh geus wangkelang bedegong ka nu jadi lanceuk. Cul anak pamajikan, Rangga Lawe seja milarian Ratna Inten Dewata, rek mundut dihapunten. Mantenna moal sugema, upama teu amprok heula jeung nu jadi lanceuk.
Kersaning Hyang Widi, Rangga Lawe tepang jeung Ratna Inten Dewata. Kudupruk bae anjeunna nyuuh kana dampal sampean Ratna Inten Dewata, sabari nyarios dumareuda ”Duh, Mbok, hapunten jisim kuring rumaos lepat. Ieu teh bebendon Hyang Widi ka jisim kuring, nu bedang wangkelang ka salira Mbok”.
Satutasna Ratna Inten Dewata ngahampura kana kalepatan Rangga Lawe, ngadak-ngadak lini teh eureun. Gunung Guntur teu ngutahkeun deui leutak panas. Batu gede, batu leutik geus taya nu pating belewer deui. Langit ngadak-ngadak lenglang, angin leler. Ciri Dewata nyakseni kana kabersihan hate Ratna Inten Dewata.
Ceuk sakaol, Ratna Inten Dewata sareng Ki Rambut Putih lajeng arangkat ka palih wetan nu dituju nyeta gunung Talagabodas ayeuna, duanana maksad neraskeun ngasakeun tatapana. Sarta didinya pisan marantenna tarilem.
Ari Rangga Lawe mah, angkat ka hiji tempat nu seueur kokocoran cai. Rangga Lawe nya ngababakan deui. Lila-lila eta babakan teh beuki rame batan Korobokan kapungkur. Nepi ka kiwari babakan enggal teh katelah Tarogong. Korobokan nu kapungkur kantos janten pusat dayeuh Timbanganten, janten leuweung da teu dipirosea deui.Tapi ari ngaranna mah masih keneh tug nepi ka ayeuna.
Mitutur catur kapungkur, Rangga Lawe nu dijenengkeun raja deui ku rahayat Tarogong, sabada bumen-bumen di dinya, tilem teu ngantunkeun tapak. Cipanas ayeuna jadi pamungpungan ti mana mendi, mangrupa wewengkon pariwisata. Boh keur sukan-sukan, atawa ngadon tatamba pangpangna caina matih pikeun nu katarajang kasakit kulit. Nya kitu deui Tarogong ayeuna leuwih rame batan kampung Korobokan. Padahal samemehna mah Korobokan teh puseur dayeuh karajaan Timbanganten. Tapi ayeuna mah ukur ngaran kampung. Tarogong mah beuki lila beuki rame. Garut katelah jadi Kota Inten.
DAFTAR
PUSTAKA
Tidak ada komentar:
Posting Komentar